De Vlaamse regering besliste eind vorige week de bestaande Vlaamse sociale bescherming drastisch uit te breiden. Het bestaande systeem van het zorgbudget wordt vanaf 2019 stap voor stap verder uitgebreid.
Wie in Vlaanderen zorg nodig heeft, kan momenteel al rekenen op een zorgbudget waarmee hij zijn zorg zelf kan organiseren. Vanaf 2019 worden stapsgewijs nieuwe onderdelen toegevoegd. Eerst zijn mobiliteitshulpmiddelen en residentiële ouderenzorg aan de beurt, in een latere fase volgen gezinszorg, kortverblijf, dagverzorgingscentra, geestelijke gezondheidszorg en revalidatie. Wie van deze diensten gebruik wil maken, krijgt een zorgticket. De jaarlijkse, solidaire zorgbijdrage die iedereen in Vlaanderen aan zijn zorgkas betaalt, opent het recht op heel wat tegemoetkomingen voor zorg. Kostprijs 3,94 miljard euro.
Vlaams minister voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen (CD&V) is tevreden met de beslissing van de regering: “We bouwen een solidaire Vlaamse sociale bescherming bovenop de federale sociale zekerheid om mensen met een zorgnood sterker te maken. In dit decreet zit alles waar het om gaat. We maken het grote Vlaamse aanbod aan langdurige zorg eenvoudiger, transparanter en toegankelijker voor wie er nood aan heeft. De verschillende zorgvormen komen samen in één overkoepelend systeem met één visie, één loket, één dossier, één manier van zorginschaling, één zorgbudget en één zorgticket. En de persoon met de zorgnood en zijn zorgdoelen staat centraal: hij krijgt de regie over zijn zorg in handen.”
Het decreet Vlaamse sociale bescherming, dat op 1 januari 2019 in werking treedt, moet op termijn uitmonden in één integraal zorgbudget en een zorgticket voor mensen met een zorgnood. Daarmee kan die persoon zelf kiezen op welke zorg en ondersteuning hij een beroep wil doen. In de mate van het mogelijke gebeurt de toekenning van het zorgbudget automatisch. Iemands zorgprofiel wordt in de toekomst bepaald met één wetenschappelijk instrument dat voor alle sectoren gelijk is. Dat zal ervoor zorgen dat mensen minder vaak hun zorgprofiel moeten laten meten en dat er tussen de sectoren beter kan worden samengewerkt. Er lopen hiervoor verschillende wetenschappelijke onderzoeken en proefprojecten. Op basis van zijn zorgprofiel worden iemands zorg- en ondersteuningsdoelstellingen opgemaakt en krijgt de persoon een zorgticket.
Deze ingrijpende hervormingen vragen een stapsgewijze aanpak, grondige voorbereiding en studie. Alle betrokken actoren worden hierbij betrokken. Dit decreet schetst de contouren voor de verdere uitwerking. Bij de start in 2019 ligt de nadruk op continuïteit en vereenvoudiging. Een voorbeeld zijn de mobiliteitshulpmiddelen, zoals rolstoelen en elektrische scooters. Vlaanderen is hiervoor bevoegd sinds de zesde staatshervorming. De vergoeding voor zo’n hulpmiddel zal vanaf 2019 een onderdeel worden van de Vlaamse sociale bescherming en dus ook gekoppeld zijn aan de betaling van de jaarlijkse zorgbijdrage. Zo’n vergoeding aanvragen wordt eenvoudiger en sneller: mensen zullen daarvoor terecht kunnen bij hun zorgkas. Nu geldt nog een lange procedure met een aanvraag bij het ziekenfonds en een aanvraag bij het VAPH.
Ook de woonzorgcentra worden vanaf 1 januari 2019 opgenomen in de Vlaamse sociale bescherming en starten met een operatie vereenvoudiging. Achter de schermen werken zij aan minder administratieve overlast voor de burger en de overheid, digitalisering van gegevensstromen en automatische controles. Dat zal onder andere leiden tot snellere en meer automatische toekenning van zorgbudgetten aan bewoners. Hun huidige financiering blijft voorlopig behouden, maar er lopen onderzoeken en proefprojecten om over te stappen naar een nieuwe financiering, met onder andere zorgtickets voor de bewoners.
De Vlaamse sociale bescherming bestaat vandaag uit drie cash tegemoetkomingen voor mensen die veel zorg nodig hebben. Deze tegemoetkomingen krijgen een gezamenlijke, nieuwe naam: Vlaams zorgbudget. Er is een Vlaams zorgbudget voor personen met een beperking (het basisondersteuningsbudget), voor zwaar zorgbehoevenden (de zorgverzekering) en voor ouderen met een zorgnood (de tegemoetkoming hulp aan bejaarden). Zo wordt ‘Vlaams zorgbudget’ de overkoepelende naam voor de tegemoetkomingen voor personen met een zorgbehoefte die vrij kunnen worden besteed. “Op termijn willen we de drie zorgbudgetten nog verder vereenvoudigen tot één integraal zorgbudget. Het zorgbudget dat je krijgt, zal bepaald worden door je zorgprofiel, met een forfaitair deel en een deel afhankelijk van je inkomen. Het onderzoek voor die vereenvoudiging is bezig” , zegt Jo Vandeurzen.
