IWC 2016: Programma en presentaties

9.30-10.30

Van monoklonale antilichamen tot nanolichamen
Paul Declerck
Veertig jaar geleden beschreven Kohler en Milstein een techniek die toelaat om cellen (‘hybridomas’) te genereren die één enkel antilichaam produceren en in vitro gekweekt kunnen worden. Ondertussen zijn monoklonale antilichamen vandaag de nummer één van nieuwe biologische geneesmiddelen. Deze ‘magic bullets’, aanvankelijk ontwikkeld als middel om een fundamentele vraag te beantwoorden, hebben immers heel snel ook hun nut bewezen in de geneesmiddelenontwikkeling. Vervolgens hebben de combinatie van hybridomatechnologie, recombinante DNA-technologie, faag display-methoden en transgene muizen een enorme boost gegeven tot het optimaliseren van therapeutische antilichamen.
Daarnaast is de onpekking van ‘single-domain’ antilichamen de aanleiding geweest tot de ontwikkeling van nanobodies die op hun beurt nieuwe mogelijkheden bieden. 
Deze keynote lezing zal een overzicht geven van de basisprincipes voor de aanmaak van unieke antilichamen en ‘humanisering’ voor een optimale toepassing bij de mens.

11.00-13.00

Rond de tafel…
Lenie Jacobs - Emmanuel Samyn - Johan Wens
Het is ondertussen een traditie geworden dat we de eerste cursusdag elkaar bevragen en samen aan de slag gaan met casussen, quizvragen of opdrachten. Ook deze editie zorgen we voor intervisie en duiken we in een gevarieerde reeks onderwerpen: bloedcellen, laboratoriumtesten, diagnostiek, dilemma’s, foutenbronnen,…

info: Nederlandse vereniging voor hematologie

10.00-13.00

Sessie 1 
Naaldencarrousel.
Werkgroepleden
In een opeenvolging van korte sessies onder leiding van huisartsen train je hier enkele ‘prikvaardigheden’. Sommige hebben we niet vaak nodig, maar een enkele keer kunnen ze voor patiënten levensreddend zijn. Soms zorgt het voor een opluchting dat men eens niet naar het ziekenhuis moet, bijvoorbeeld voor een ascitespunctie, een aderlating of om een poortkatheter aan te prikken. Verder komen nog aan bod: een nagelhaematoom openen, een venflonkatheter plaatsen, hypodermoclyse aanleggen, een spuitdrijver gebruiken en een tracheotomie uitvoeren.

Sessie 4 
EKG of ECG? Wie ‘piek’-ert daarover?
Emile Keyzer
ECG’s blijven vaak eigenzinnig…
We nemen rustig de tijd om de systematiek van het ECG-lezen opnieuw in te oefenen en wegwijs te geraken in de P-, QRS- en T-pieken met huisartsrelevante ECG-tracés.

Avondlezing

Bewindvoering.
Dirk Smet
Op 1 september 2014 trad de wet van 17 maart 2013 in werking, die ingrijpende veranderingen inzake onbekwaamheid tot gevolg had. De wet moest in de eerste plaats zorgen voor een nieuwe beschermingsstatus, met meer aandacht voor de menselijke waardigheid: geen prangend keurslijf voor de betrokken personen, wel een stimulans om de maximale eigen bekwaamheid te behouden en de bevoogding tot een minimum te beperken.
Innoverend was de instelling van een bewindvoerder én de vertrouwenspersoon. Het begrip ‘buitengerechtelijke volmacht’ was zo mogelijk nog meer vernieuwend. Het houdt in dat een gezond persoon, privaat, een volmacht kan geven om hem te vertegenwoordigen, mocht hij zelf onbekwaam worden, bv. door dementie.

09.00-10.30 en 11.00-13.00

ROOD.
Stef Meers en werkgroepleden
Vandaag concentreren we ons op de rode bloedcel en de bloedplaatjes. 
We frissen de basiselementen terug op: anemie, ijzer, plaatjes, wanneer screenen we? Of wachten we op symptomen? Is dit een ordinaire blauwe plek of zit er iets meer achter? 
Met de hematoloog als ervaren gids dalen we af in de geheimen van de erythrocyt en de trombocyt. Hoe zat het ook alweer met hemochromatose, polycythemia, foliumzuur? Wat te denken van die nieuwerwetse NOAC’s of van tongbrekers als Hasbled en chads vasc? Wie mag bloed doneren en wie mag het ontvangen?
Vanmorgen schenken we klare (rode) wijn over de droesem in ons bloed.

09.00-10.45 en 11.15-13.00

Sessie 1 
Hematologische importpathologie. 
Jef van den Ende
Onze patiënten gaan als maar vaker op reis, sommigen bij voorkeur naar onbekende verre bestemmingen. Soms komen zij niet alleen terug maar brengen ze in hun bloed ongenode gasten mee: arbovirussen, malariaparasieten…. Ook bij vluchtelingen worden we geconfronteerd met voor ons vaak ongekende infectieuze aandoeningen.

Sessie 2 
Geriatrie en hematologische afwijkingen.
Nele Van de Noortgate
Wat zijn normale fysiologische veranderingen in het bloedbeeld van de ouder wordende patiënt en wanneer is er wel iets mis? Hoe laten we onderzoeken en behandelingen overeenstemmen met een goede levenskwaliteit?
Geven we bijvoorbeeld elke hoogbejaarde anemische patiënt epo? Wanneer kiezen we voor ijzer en vitamine B12 of een bloedtransfusie?

Sessie 3 
Haematologie bij baby’s en kleine kinderen.
Marek Wojciechowski
In deze sessie krijg je tips en tricks bij enkele veelvoorkomende hematologische ziektebeelden bij onze jongste patiënten. Het begint bij de bloedafname of eigenlijk bij de indicatiestelling van de bloedafname. Vervolgens komt de interpretatie van het labo en de behandeling, want baby’s en peuters zijn geen kleine volwassenen.

Sessie 4 
Zwangerschap en haematologie.
Bernard Spitz
Sommige patiënten hebben tijdens hun zwangerschap een verhoogd risico op trombose of longembolen. Risicopatiënten, riscofactoren en trombofilieprofylaxe komen hier aan bod.
Zwangerschap is geen ziekte maar wat bij rhesusincompactibiliteit? Hoe interpreteer je de directe en indirecte coombs-test? En hepatitis B-dragerschap, hiv,…

Sessie 5 
Gestoorde hemostase. 
Nathalie Put
Hemostase is een ingewikkeld samenspel van vaatwand, bloedplaatjes, stollingsfactoren en fibrinolyse, finaal een balans tussen procoagulante en anticoagulante factoren. Een verstoring van dit evenwicht leidt tot bloedingen of trombose.
Gelukkig hebben we tal van labo-onderzoeken die ons helpen bij de diagnose en behandeling.

Sessie 6 
Het zit in het bloed.
Marije Meeuwissen
Genetisch onderzoek associeert men vaak met het ophelderen van misdrijven of ontrafelen van familiegeheimen. In de geneeskunde gaat het over opzoeken van erfelijke hematologische aandoeningen: ziekte van Von Willebrand, proteïne C-deficiëntie, Factor V Leiden,… Wat is het belang van de genetische counseling en wat is hierbij onze taak als huisarts?

Sessie 7 
Geneesmiddelen en hematologische consequenties. 
Hans de Loof
Heel wat medicijnen hebben hematologische bijwerkingen: op de hemostase, op de opname van vitamine B12, op het beenmerg,… We zijn er ons niet altijd van bewust maar daar brengen we nu verandering in.

Sessies 8 
Endocriene bloedparameters.
Frank Nobels
Endocriene bloedparameters: een verhaal van evenwichten, feedback en ‘rare uitslagen’. 
We laten HbA1c, schildkliertesten, cortisol, PTH, groeihormoon, testosteron en andere gevaarlijke hormonen de revue passeren en onthullen de valstrikken.

09.00-10.45 en 11.15-13.00

Wit.
Jan Van Droogenbroek en werkgroepleden
ALL, AML, CLL, CML, MM,… bij kinderen, bij volwassenen en bij ouderen. Kahler, Waldenström, Hodgkin, Non-Hodgkin,… Allemaal een beetje familie van elkaar en toch net anders. Wat is belangrijk voor de huisarts? Deze diagnose willen we zeker niet missen en wij willen weten hoe we die patiënten thuis goed kunnen verzorgen. Alarmsignalen in anamnese en klinisch onderzoek die je niet mag missen, handvatten voor de verdere aanpak en de follow-up van uw patiënt komen uitvoerig aan bod. Een vaccinatiestatus bijvoorbeeld kan grondig verstoord worden door therapie. ‘Wat met onze vruchtbaarheid?’ is zeker bij kinderen en jongeren een belangrijke vraag op het moment dat een uitgebreide chemotherapie zich aankondigt.

09.00-10.15

Curare (Latijn: zorgen): over cure EN care.
Jan Lemmens
De voorbije decennia zijn binnen de medische deelgroep van de hematologie heel wat grenzen verlegd. Voorheen ongeneeslijke en dodelijke aandoeningen werden door hightech therapieën behandelbare of soms chronische ziekten. Als huisarts is het moeilijk om de therapeutische relatie met deze patiënten te onderhouden. Het ziekenhuis wordt voor hen een tweede verblijf, het team van de afdeling wordt als vrienden of familie.
Chronische zorg is echter ook belastend op het thuisfront: een dringend huisbezoek bij een plotse koortsaanval, een infauste evolutie, de bijwerkingen van al die dure geneesmiddelen, de psychische belasting van jarenlang aanslepende zorg, een plots (en na al die jaren onverwacht) overlijden door een acute complicatie: moeilijke vragen voor de weggedeemsterde huisarts. Hoe kan de eerste lijn zijn taak hierin opnemen als deel van het team rond de patiënt en zijn omgeving?

10.45-13.00

Stamcellen.
Catherine Verfaille Jan Vandrogenbroeck
Stamcellen staan per definitie aan het begin. Ook de wetenschap rond het gebruik van stamcellen staat wellicht nog in de kinderschoenen, al lijkt het vergevorderd. Aan de directeur van het stamcelcentrum van KU Leuven om ons in deze keynote lezing wegwijs te maken in deze wondere wereld.