De Nationale Raad van de Orde der Artsen bracht op 13 september een advies uit betreffende het verbreken van de therapeutische relatie om redenen die te wijten zijn aan het gedrag van de patiënt. Respect is fundamenteel voor de therapeutische relatie tussen een arts en de patiënt. Het moet dan ook wederzijds zijn.
Wanneer een arts geconfronteerd wordt met ongepast gedrag van een patiënt, is het gerechtvaardigd om dit op een genuanceerde en gematigde wijze aan te kaarten. Op deze manier staat de arts open voor feedback, maar geeft tegelijk duidelijke grenzen aan en waarschuwt de patiënt voor mogelijke gevolgen voor hun toekomstige samenwerking.
Indien de arts het niet langer haalbaar acht om de behandeling voort te zetten, heeft hij het recht om de therapeutische relatie, overeenkomstig artikel 32 van de Code medische deontologie en bijhorende commentaar, te beëindigen.
Dit betekent niet dat een zuiver meningsverschil mag leiden tot het stopzetten van de behandeling. Het schaarse aanbod aan zorg mag de arts er niet toe verleiden om te snel de relatie te verbreken.
De arts vermijdt impulsieve beslissingen en handelt zorgvuldig, gewetensvol en op een passend moment, zodat de patiënt voldoende tijd heeft om een nieuwe arts te vinden. In situaties waarin grensoverschrijdend gedrag of omstandigheden de veiligheid en integriteit van de arts bedreigen, is een onmiddellijke beëindiging van de relatie gerechtvaardigd. Dit geldt bijvoorbeeld als de arts wordt aangevallen, bedreigd, ernstig belasterd op sociale media, of onder druk gezet tot onwettige handelingen.
Bij confrontaties met gewelddadige patiënten roept de arts de hulp in van collega’s om niet alleen te zijn bij de mededeling van zijn beslissing tot beëindiging van de behandeling. De patiënt wordt doorverwezen naar instellingen die beter uitgerust zijn om met dergelijke situaties om te gaan.
De arts houdt toezicht op noodzakelijke onderzoeken, vooral bij abnormale resultaten, of verwijst de patiënt door naar een collega en zorgt ervoor dat de patiënt toegang heeft tot de nodige spoedzorg.
Geweld tegen zorgverleners in welke vorm dan ook is onacceptabel. Het is belangrijk om deze problemen in kaart te brengen om de autoriteiten bewust te maken van dit maatschappelijk probleem. Artsen kunnen dit doen door het agressieformulier in te vullen op de website van de Orde der artsen.
Een affiche in de wachtkamer kan patiënten bewust maken van het belang van wederzijds respect in de zorgrelatie. Een dergelijke affiche wordt door de Nationale Raad van de Orde der Artsen beschikbaar gesteld.
Als de arts de therapeutische relatie beëindigt vanwege het gedrag van de patiënt, meldt hij dit met opgave van redenen bij de provinciale raad waarbij hij is aangesloten.
Yente Reinenbergh
Jurist
