Het aantal gevorderde darm- en borstkankers neemt af in Vlaanderen. Minder positief: het aantal jonge vrouwen dat deelneemt aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker neemt af. Dat blijkt uit het jaarrapport 2018 van het Centrum voor Kankeropsporing en de Stichting Kankerregister dat zopas werd gepubliceerd.
“Het preventiebeleid van de Vlaamse overheid inzake kanker werpt zijn vruchten af.” Dat is de positieve teneur van het jaarrapport 2018 dat het Centrum voor Kankeropsporing en de Stichting Kankerregister zopas publiceerden. Toch is niet alles rozengeur en maneschijn. “Dankzij onze bevolkingsonderzoeken borst-, dikkedarm- en baarmoederhalskanker krijgen jaarlijks meer dan 1,4 miljoen Vlamingen de uitnodiging om zich te laten onderzoeken. We zien dat die onderzoeken erin slagen kankers in een vroeg stadium op te sporen, zodat de mensen een betere genezingskans hebben. Maar we moeten blijven zoeken naar manieren om mensen goed te informeren en zich te laten screenen”, zegt Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V).
Recente cijfers van de Stichting Kankerregister voor 2017 tonen aan dat het aantal gevorderde dikkedarmkankers in Vlaanderen daalt en voor het eerst lager ligt dan het aantal van voor de start van het bevolkingsonderzoek in 2013. “Deze cijfers vormen een eerste indicatie dat door het opsporen van dikkedarmkanker in een vroegtijdig stadium, het aantal meer gevorderde dikkedarmkankers in Vlaanderen afneemt. Ook het aantal voorlopers van dikkedarmkanker (poliepen) die gevonden en weggenomen worden sinds de start van de screening blijft hoog. Hierdoor verwachtten we een nog verdere daling van het aantal invasieve kankers de komende jaren”, zegt Isabel de Brabander van de Stichting Kankerregister.
Vrouwen van 50 tot en met 69 jaar worden tweejaarlijks uitgenodigd deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Met een dekkingsgraad van 62,5% zit Vlaanderen bijna op de Europese richtlijn. Bij vrouwen die zich laten screenen, komen er significant meer vroegtijdige borstkankers en significant minder vergevorderde borstkankers voor dan bij vrouwen die zich nooit laten screenen. Dit blijkt uit een recente studie van de Stichting Kankerregister. Uit de studie blijkt ook dat het risico op nadelen van screening zoals overdiagnose en vals positieve resultaten hoger ligt voor screening buiten het bevolkingsonderzoek. “Onze gegevens tonen bovendien aan dat ongeveer 15% van de vrouwen uit de doelgroep nog nooit deelnam aan eender welke manier van borstkankerscreening. We zetten ons verder in om deze vrouwen toch te bereiken. Daarnaast valt het op dat het programma van hoge kwaliteit is en een vaste waarde is geworden in Vlaanderen, en dat screening buiten het programma aan populariteit verliest”, aldus dr. Patrick Martens, directeur van het Centrum voor Kankeropsporing.
Er is echter ook minder positief nieuws. Dr. Patrick Martens noemt het verontrustend dat de deelname aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker bij de jongste vrouwen (25 tot 29 jaar) gestaag daalt. “In 2013 had 64,8% van de vrouwen in deze leeftijdscategorie nog een driejaarlijks uitstrijkje laten nemen, in 2018 is dat nog maar 60,7%. We vragen aan huisartsen en gynaecologen om tijdens een consult voor anticonceptie ook een preventief uitstrijkje ter sprake te brengen.” Bij de oudere leeftijdsgroep stijgt de deelname aan het bevolkingsonderzoek wel. “Mogelijks speelde de aandacht over het nut van een uitstrijkje na de menopauze in de campagnes hierbij een rol. Daarom is het ook belangrijk en aangewezen om nu de jongste groep te informeren over het blijvende nut van screening ook na vaccinatie. Verder blijven we ons inzetten om de 14% vrouwen die zich nog nooit preventief heeft laten onderzoeken, toch te bereiken.”
Enkele cijfers:
- Iets meer dan de helft (51,5%) van de 668 674 Vlamingen die een stoelgangtest kregen, stuurde een staal terug.
- Bij 5,3% (16 905 Vlamingen) bleek er te veel bloed in de stoelgang en werd een coloscopie aanbevolen.
- 74,8% van de dikkedarmkankers gevonden door de screening hebben een vroegtijdig stadium.
- 62,5% van de 406 526 vrouwen die een uitnodiging kregen voor een borstkankerscreening, ging op de uitnodiging in
- Bij vrouwen die voor het eerst werden gescreend, vertoonde 4,6% een afwijkende mammografie, bij vrouwen die al eerder werden gescreend bedroeg dat 1,9%.
- 63,2% van de 263 773 vrouwen die een oproep kregen om zich te laten screenen voor baarmoederhalskanker, liet zich onderzoeken
- 7,2% van de uitstrijkjes is afwijkend.
Filip Ceulemans
