Is de coronalockdown een goede zaak of een noodzakelijk kwaad? Iedereen zal het tweede antwoorden. Maar misschien kan de lockdown helpen de hiv-epidemie te stoppen. ‘Als je je laat testen tenminste’. Dat vragen homoreferentiefiguren als androloog dokter Guy T’Sjoen (UZGent en bekend van ‘Topdokters’), Mister Gay Vlaanderen 2010 Matthias De Roover, Mister Bear 2017 Georges Peeters en Mister Bear 2020 Gael Leung Chong. Zij sporen in een video op sociale media homo- en bimannen met losse sekscontacten aan om voor een hiv-test te gaan. Want nu is er een unieke kans om binnen de gay community hiv een halt toe te roepen. De campagne komt er via Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, en Ex Aequo, de Franstalige homo-gezondheidsorganisatie. De campagne is een oorspronkelijk idee van de Londense kliniek 56 Dean Street.
Nieuwe infecties met hiv zullen wellicht verminderen
Twee maanden zonder losse sekscontacten, dat heeft de lockdown tot nu toe opgelegd. Geen seks is ook geen risico op hiv. Wellicht zullen we de positieve impact daarvan op de hiv-cijfers zien. Maar er is meer. Wanneer men geïnfecteerd raakt met hiv, vermenigvuldigt het virus zich razendsnel in het lichaam. Men heeft in die eerste fase zoveel virusdeeltjes in het lichaam dat men ook zeer ‘besmettelijk’ is: één onbeschermd sekscontact kan dan volstaan om het virus over te dragen. Wellicht zijn die personen die net besmet geraakt zijn en het zelf nog niet weten, de motor achter de epidemie. Die eerste fase is nu stilgelegd door de lockdown. Raakte men besmet net voor de lockdown, dan is die fase van 'superbesmettelijkheid' ondertussen voorbij. Heeft men dus na de lockdown opnieuw onbeschermde sekscontacten, dan is de kans op overdracht veel minder.
Het ideale moment voor een hiv-test
En er is nog meer. Stel, je hebt onbeschermde seks gehad. Je laten testen de ochtend nadien is zinloos. Het lichaam heeft dan nog niet genoeg hiv-antistoffen aangemaakt om door een test te worden vastgesteld. Een standaardtest op hiv geeft zes weken na een risico met voldoende zekerheid aan of je hiv hebt. Ook die ‘vensterperiode’ is door de lockdown voorbij. Laat iemand die onbeschermde seks had voor de lockdown, zich nu testen, dan is hij of zij 100% zeker van het resultaat. Is de test positief dan wordt er onmiddellijk gestart met medicatie (met snelle ‘onbesmettelijkheid’ als resultaat). Is de test negatief dan is men gerust en kan men zich beschermen via het condoom of PrEP (zie ook later).
Aantal nieuwe hiv-diagnoses daalde sowieso al
De laatste jaren daalde het aantal nieuwe diagnoses met hiv. De combinatie van diverse preventiemethoden heeft daarvoor gezorgd. Het aanmoedigen van condoomgebruik en de aansporing om zich te laten testen, is aangevuld met twee nieuwe sterkhouders: PrEP, het gebruik van hiv-medicatie om nieuwe infecties te voorkomen, én snelle behandeling bij een positieve hiv-diagnose. Want al na enkele maanden volgehouden behandeling kan een persoon met hiv het virus niet meer overdragen, zelfs niet via seks zonder condoom. Dat is ondertussen wetenschappelijk aangetoond in diverse studies.
Een unieke kans
Kortom, de kaarten liggen goed om de hiv-epidemie een flinke slag toe te brengen. Testen op hiv door homo- en bimannen met losse sekscontacten is cruciaal in het verhaal: dat kan bij de huisarts, door een thuissampling kit aan te vragen of door een zelftest bij de apotheker te kopen.
Nog één kritische bedenking: Is de lockdown wel gevolgd? Dat is natuurlijk cruciaal in het hele verhaal. Concrete cijfers hebben we in Vlaanderen nog niet. In Zwiterland en Groot-Brittannië stelde men vast dat het aantal nieuwe diagnoses met soa spectaculair daalde. Ook populaire dating-apps zoals Grindr of de dating site Planet Romeo namen hun verantwoordelijkheid op en verspreidden preventie-boodschappen naar homomannen in het kader van de corona-crisis.