2009; 38e jaargang

Resultaten van een praktijkproject
P. Claeys, H. Rosies
In dit praktijkonderzoek werd nagegaan hoe men in de huisartsenpraktijk op een snelle en eenvoudige manier de fysieke activiteit van de patiënten kan evalueren. Aan de hand van een vragenlijst weet de huisarts meteen hoe actief de patiëntenpopulatie is en welke patiëntengroepen hij het best aanspreekt om lichaamsbeweging te bevorderen.
Huisarts Nu 2009;38(6):243-245

Kunnen educatieve interventies helpen?
J. Wens, E. Vermeire, H. Hearnshaw, A. Lindmeyer, Y. Biot, P. Van Royen
Het gebrek aan therapietrouw bij diabetes mellitus type 2 blijft een probleem voor zorgverleners en een belangrijk aandachtspunt voor gezondheidszorginstanties. Deze systematische literatuurreview evalueert educatieve interventies bedoeld om de therapietrouw aan medicatie te verbeteren.
Huisarts Nu 2009;38(6):237-242
Bijlage bij het artikel: overzicht van de studies 34.89 Kb

Deel 1: Ongecompliceerde rouw
R. Rogiers, T. Declercq, S. Anthierens
Moet een huisarts tussenkomen in rouw? Hoe verloopt een ‘normaal’ rouwproces en wanneer moet de huisarts actiever ingrijpen en eventueel doorverwijzen? Zijn benzodiazepines tijdens het rouwproces aangewezen en zo ja, wanneer en voor wie?
Huisarts Nu 2009;38(6):229-235

Hoe begint de huisarts eraan in de praktijk?
G. Portzky, M. Vervaet
De behandeling van eetstoornissen zoals anorexia nervosa, boulimie of een nietgespecificeerde eetstoornis vraagt om een multidisciplinaire aanpak. Na een theoretische introductie wordt hier aan de hand van een casus stap voor stap geïllustreerd hoe de huisarts een boulimiepatiënt het best kan opvolgen.
Huisarts Nu 2009;38(6):221-229

P. Wyffels
Wat doe je als je diagnose door de beeldvorming volledig wordt tegengesproken? Stug volhouden en een nieuw onderzoek aanvragen? Of afwachten met het risico dat het slecht kan aflopen? Deze patiënt, met een voorgeschiedenis van migraine, heeft pijn in het been. Dankzij het vertrouwen in zijn huisarts komen ze toch snel tot een oplossing.
Huisarts Nu 2009;38(6):218-219

Onafhankelijke artsenbezoekers
K. D’Hollander, S. Van Crombrugge
Het doel van de artsenbezoeken is het bevorderen van rationeel en kwalitatief hoogstaand medisch handelen, met de nadruk op het gebruik van medicatie. Hoe werken de onafhankelijke artsenbezoekers, welke thema’s worden gebracht en is het ook iets voor u?
Huisarts Nu 2009;38(6):217

Een naald in een hooiberg
P. Leysen
Regelmatig verschijnen er grote, goed opgezette interventiestudies in hoog aangeschreven medische tijdschriften die positieve resultaten van acupunctuur tonen. Heet van de naald is de aanpassing van twee Cochrane-reviews in het voordeel van acupunctuur. Is de Belgische medische wereld bereid hierin mee te gaan?
Huisarts Nu 2009;38(6):215-216

De kracht van het communiceren en luisteren
M.F. Delfos
Het lijkt wel of alle kinderen tegenwoordig hoogbegaafd zijn, ADHD of een vorm van autisme hebben. Zijn zij werkelijk veranderd of worden we zelf steeds veeleisender?
Huisarts Nu 2009;38(2):83-86

P. Wyffels
Je behoort een patiënt niet in zijn gezicht uit te lachen. Hooguit, en dan echt hooguit, laat je een voorzichtige reactie zien. Dat het niet altijd makkelijk is zo beheerst en correct te blijven, blijkt uit dit praktijkverhaal, dat bulkt van de hilarische versprekingen en meningen van patiënten.
Huisarts Nu 2009;38(7):255-256

Een sterke eerste lijn als Vlaams alternatief
J. De Maeseneer
Allerlei actoren zoals ziekenfondsen en privéverzekeringsmaatschappijen hebben zich positief uitgelaten over de Vlaamse hospitalisatieverzekering. Maar is dit wel zinvol? Is dit de zo vaak gevraagde realisatie van de Vlaamse visie op zorg en gezondheid?
Huisarts Nu 2009;38(7):257-258

Naar een nieuw sociaal beleid
L. Ide
Volgens L. Ide is de Vlaamse hospitalisatieverzekering wel Vlaams en nóg belangrijker: ze sluit geen andere initiatieven uit. Uit het Vlaamse regeerakkoord mag ook blijken dat er genoeg ‘eten en drinken’ is voor zowel de eerste lijn als voor een Vlaamse hospitalisatieverzekering.
Huisarts Nu 2009;38(7):259-260

Kwalitatieve exploratie in 33 Vlaamse huisartsenpraktijken
J. Delepeleire, D. Grouwels, F. Humblet, J. Heyrman
In deze geïntegreerde kwalitatieve analyse van 33 geavanceerde huisartsenpraktijken wordt onderzocht welke stappen zij hebben ondernomen om te gaan samenwerken met andere disciplines en welke elementen de keuzes en ontwikkeling hebben beïnvloed.
Huisarts Nu 2009;38(7):260-266

Het Gezondheidscentrum Alpe in Herent
D. Grouwels, L. Deturck, F. Delvaux, S. Lemmens
In Herent gingen een duo- en solopraktijk de uitdaging aan om samen te evolueren naar een interdisciplinaire eerstelijnspraktijk, met bijzondere aandacht voor kwaliteitsmanagement op het vlak van praktijkorganisatie en dienstverlening. In dit artikel wordt geschetst welke weg ze de afgelopen twee jaar hebben afgelegd en wat de sleutelelementen zijn voor succes.
Huisarts Nu 2009;38(7):267-269

Deel 2: Van complicerende factoren naar gecompliceerde rouw
R. Rogiers, T. Declercq, S. Anthierens
Een aantal factoren zoals een plotse of gewelddadige dood of individuele factoren maken sommige patiënten ‘at risk’ voor een gecompliceerd rouwproces, een rouwgerelateerde depressie- of angststoornis. Hoe kan de huisarts deze patiënten begeleiden om de draad terug op te pikken? Welke niet-medicamenteuze aanpak is zinvol en is medicatie nodig?
Huisarts Nu 2009;38(7):270-275

Resultaten uit vijf Vlaamse opleidingspraktijken
P. Boeckxstaens, E. Vandedrinck, A. De Sutter
Is kwaliteitsvolle spirometrie bij de Vlaamse huisarts een haalbare kaart? Dit werd nagegaan aan de hand van drie onderzoeksvragen: wat is de exacte tijdsinvestering in de huisartsenpraktijk, wat is de kwaliteit van de spirometriecurven en is een eenduidige interpretatie door verschillende huisartsen mogelijk?
Huisarts Nu 2009;38(7):276-280

Evolutie van het bacteriële gevoeligheidspatroon van Escherichia coli tussen 1996 en 2006
D. De Backer, T. Christiaens, S. Heytens, A. De Sutter, E. Stobberingh, G. Verschraegen
Ondanks het overvloedige gebruik van antibiotica in België was er over een periode van tien jaar geen verandering in de antibioticagevoeligheid van E. coli bij vrouwen met klachten van ongecompliceerde urineweginfecties. Er was daarom geen reden om de lokale aanbevelingen voor de behandeling hiervan aan te passen.
Huisarts Nu 2009;38(7):281-286

Editoriaal
S. Coenen
Infectieziekten krijgen meer dan ooit aandacht in de media. Sinds maart van dit jaar worden we geteisterd met berichten over de A/H1N1-grieppandemie. Zal dit mensen massaal naar de huisarts mobiliseren om allemaal behandeld te worden met virusremmers en/of breedspectrumantibiotica voor een verkoudheid, griep, bronchitis of andere (zelflimiterende) infectieziekten?
Huisarts Nu 2009;38(8):290

P. Wyffels
Een meisje, een kleine engel van vier jaar, komt met keelpijn bij de huisarts. De huisarts vindt niets abnormaals: geen klieren en geen ettercrypten in de amandelen, hoogstens een rode keel. De auscultatie is normaal. Ze hoest ook een beetje, wat wil zeggen dat het zo goed als zeker geen bacteriële infectie is en dat antibiotica geen zin hebben. Toch loopt het mis.
Huisarts Nu 2009;38(8):295-296

Training in communicatieve vaardigheden en de CRP-sneltest
J.W. Cals, R.M. Hopstaken, C.C. Butler, K. Hood, S.J. Hansen, GJ. Dinant
Kunnen verbeterde communicatieve vaardigheden en de CRP-sneltest helpen om het aantal antibioticavoorschriften bij lageluchtweginfecties te verminderen? Volgens dit onderzoek hebben zowel ‘praten’ als ‘prikken’ zin om het beleid bij deze veelvoorkomende aandoening te optimaliseren. De verlaging van antibioticagebruik had geen negatief effect op het klinisch herstel van de patiënt of op de tevredenheid van de zorg.
Huisarts Nu 2009;38(8):297-305

Het voorschrijfgedrag van huisartsen in dertien Europese landen
C.C. Butler, K. Hood, T. Verheij, P. Litle, H. Melbye, J. Nutal, M.J. Kely, S. Mölstad, M. Godycki-Cwirko, J. Almiral, A. Torres, D. Gilespie, U. Rautakorpi, S. Coenen, H. Goossens
Er zijn duidelijke verschillen tussen de dertien Europese regio’s in het gebruik van antibiotica bij acute hoest en/of lageluchtweginfecties. Deze grote verschillen vertalen zich niet in klinisch belangrijke verschillen wat het herstel van patiënten betreft. Het beleid bij acute hoest zou in Europa meer geharmoniseerd kunnen worden, waarbij een terughoudender gebruik van antibiotica aanbeveling verdient.
Huisarts Nu 2009;38(8):305-310

Aanbeveling voor goed gebruik van antibiotica
K. Elinck, A. Vints, Y. Sibile, B. Gérard
De belangrijkste doelstelling van deze aanbeveling is het ontwikkelen van evidence-based klinische praktijkrichtlijnen voor het gebruik van antibiotica bij een acute exacerbatie van COPD in een ambulante setting. Met de implementatie van deze aanbeveling willen de auteurs het ontstaan van antibioticaresistentie voorkomen of beperken en het overmatige gebruik, het onjuiste gebruik of het gebruik van nieuwe antibiotica wanneer de bestaande antibiotica nog steeds effectief zijn, verminderen.
Huisarts Nu 2009;38(8):311-328

P. Wyffels
Na jarenlange migraineaanvallen (zie deel 1 in Huisarts Nu nr. 6) krijgt Frans acute pijn in zijn linkerbeen en uitslag op beide kuiten. Na verdere beeldvorming volgt een hard verdikt: een schwannoom van de N. ischiadicus, met een verbruikstrombocytopenie. Men besluit nog tot een biopsiename, maar meldt al voor de uitslag dat men het linker onderste lidmaat zal moeten amputeren… Of toch maar niet?
Huisarts Nu 2009;38(9):338-339

De kwaliteitsverbeterende rol van een praktijkverpleegkundige
C. Lesaffer, K. van Sas, R. Seuntjens, R. Vermeirssen, R. Remmen, H. Michielsen, V. Vriens
Na een ‘critical incident’ in hun praktijk besloot het Praktijkhuis in Baarle-Hertog een ‘call-recallsysteem’ voor hun Belgische anticoagulatiegebruikers op te stellen, naar analogie met de professionele trombosedienst voor hun Nederlandse patiënten. In dit systeem neemt de praktijkverpleegkundige de volledige organisatie op zich, roept patiënten op en stelt hun medicatie bij, onder supervisie van de huisarts.
Huisarts Nu 2009;38(9):362-367

Minder én beter!
M. Avonts, L. Seuntjens, R. Dhaene
Omdat er nogal wat verschillen bestonden in de aanvraag van labotests tussen de huisartsen, werkte deze groepspraktijk een praktijkrichtlijn uit om dit efficiënter te laten verlopen. Dit resulteerde in een ‘praktijkrichtlijn laboratoriumdiagnostiek’ over chronische aandoeningen, acute aandoeningen en preventieve doeleinden, die daarna ook aan de praktijk werd getoetst.
Huisarts Nu 2009;38(9):367-370

Resultaten van een focusgroepenonderzoek
M. Avonts, L. Mathijs L, S. De Maesschalck, M. Deveugele
In twee focusgroepen, een focusgroep met Marokkaanse vrouwen in Deurne en een focusgroep met Turkse vrouwen in Mol, werd gepeild naar de verwachtingen van deze allochtone bevolkingsgroep ten aanzien van de huisarts. Algemeen waren deze vrouwen tevreden, maar ze bleven toch vaak met vragen zitten. De taal werd in beide groepen aangehaald als een belangrijke bron van communicatieproblemen. Een zo kort mogelijke wachttijd en voldoende tijd tijdens het consult waren belangrijke verbeterpunten voor de Marokkaanse vrouwen, terwijl Turkse vrouwen vooral belang hechtten aan een snellere doorverwijzing.
Huisarts Nu 2009;38(9):370-376

Vaker op consultatie bij de huisarts?
M.B.T. Lemiengre, C.A.M. van Wayenburg, A.H. van Reenen-Schimmel, J.H.J. Bor, J.C. Bakx, W.A. van Staveren, C. van Weel, J.J. van Binsbergen
Obese patiënten komen vaker met alledaagse kwalen bij de huisarts, in het bijzonder verkoudheden (zonder koorts), spierpijn van de bovenste gordel, dermatofytosis en kneuzing (contusie, hematoom). Dit komt bovenop de al hogere prevalentie van chronische aandoeningen gerelateerd aan obesitas. Deze resultaten zijn gebaseerd op gegevens van de Nederlandse Continue Morbiditeitsregistratie, waarin obese patiënten gematcht werden aan niet-obese patiënten volgens leeftijd, geslacht, sociaaleconomische status in een periode van vijf jaar.
Huisarts Nu 2009;38(9):376-380

Editoriaal
J. De Lepeleire
De organisatie van de ouderenzorg is aan dringende herziening toe. Het hanteren van kwetsbaarheid kan gedeeltelijk een uitweg bieden om op een geïntegreerde manier naar ouderen te kijken en oplossingen te ontwikkelen.
Huisarts nu 2009;38(10):386-388

Praktijkverhalen
P. Wyffels
Geneviève sukkelt jarenlang met allerlei kwaaltjes tot haar man ziek wordt: dan ontpopt ze zich plots tot de meest toegewijde verzorgster. Een hele tijd blijft dit 87-jarige frêle vrouwtje immuun voor ziekten en kwalen, alsof het niet anders kan en mag.
Huisarts Nu 2009;38(10):393-394

Waardigheidsondersteunende zorg voor ouderen
L. Vanlaere, T. Coucke, A. Lamens, C. Gastmans
Om zorgverleners bewuster te maken van de kwetsbaarheid van ouderen werd vorig jaar in Vlaanderen het zorgethisch lab sTimul opgericht. In dit zorgethisch lab kunnen zorgverleners ‘aan den lijve’ ondervinden hoe ouderen behandeld worden in woon- en zorgcentra.
Huisarts Nu 2009;38(10):395-401

Een concept dat in de huisartsgeneeskunde aan belang wint
J. De Lepeleire, S. Iliffe, E. Mann, J-M. Degryse
Kwetsbaarheid levert de conceptuele basis om de op orgaan- en ziektegebaseerde medische benadering te verlaten en over te gaan naar een geïntegreerde benadering die steunt op ‘gezondheid’. Dit past zeer goed bij het biopsychosociale model van de huisartsgeneeskunde.
Huisarts Nu 2009;38(10):401-406

Wat kan de huisarts doen?
I. De Roeck
De huisarts is een noodzakelijke partner in situaties van ouderenmis(be)handeling. Slachtoffers en familieleden zien de huisarts vaak als hun (enige) vertrouwenspersoon. Toch komen er zeer weinig meldingen en doorverwijzingen van huisartsen bij het Vlaams Meldpunt Ouderenmis(be)handeling (VMOM).
Huisarts Nu 2009;38(10):407-411

Een beknopt overzicht voor buitenstaanders en buitenlanders
L. Van Houdt
Het specialisme ouderengeneeskunde is alleen in Nederland erkend en richt zich op kwetsbare ouderen met een complexe problematiek in de thuissituatie en in instellingen voor langdurig verblijf. Met enkele voorbeelden wordt hier geïllustreerd hoe dit nieuwe specialisme kan worden ingezet tegen de toenemende vergrijzingsgolf.
Huisarts Nu 2009;38(10):411-416

European Surveillance of Antimicrobial Consumption (ESAC)
B. Jans, S. Coenen, V. Vankerckhoven, et al.
De ‘nursing homes’, zowat het equivalent van woon- en zorgcentra (WZ C) in ons land, worden stilaan belangrijke reservoirs van multiresistente kiemen. Gegevens over antibioticagebruik in ‘nursing homes’ in Europa zijn echter schaars. Dit ESAC-onderzoek vormt een eerste aanzet om de belangrijkste kenmerken van deze ‘nursing homes’ in kaart te brengen.
Huisarts Nu 2009;38(10):417-422

Inhoudsanalyse van beleidsdocumenten
J. Lemiengre, B. Dierckx de Casterlé, Y. Denier, P. Schotsmans, C. Gastmans
Hoe gaan de Vlaamse woon- en zorgcentra (WZC’s) om met de huidige euthanasiewetgeving? Aan de hand van een inhoudsanalyse van het schriftelijk ethisch instellingsbeleid van de WZC’s wordt dit duidelijker. Ook de invloed van religie op het euthanasiebeleid, zoals bij de instellingen van Caritas Vlaanderen, blijkt uit dit onderzoek.
Huisarts Nu 2009;38(10):423-433

Uitkomsten van een gerandomiseerd onderzoek
N. van ’t Veer-Tazelaar, H. van Marwijk, P. van Oppen, et al.
Veel ouderen zijn depressief en angstig, vaak ook allebei tegelijk. Geïndiceerde preventie probeert het ontstaan van nieuwe stoornissen tegen te gaan of te vertragen en de ernst van de symptomen te verminderen en/of de periode te verkorten, waarin de patiënt met die milde klachten kampt. Dit onderzoek gaat na of een stapsgewijs zorgprogramma hierbij effectiever is dan de gebruikelijke zorg.
Huisarts Nu 2009;38(10):434-439

Vergeet het vergeten niet
E. van den Heuvel, S.P.C. Groen
In deze klinische les wordt aan de hand van twee casussen een ander licht geworpen op somatische klachten bij oudere patiënten. Vaak wordt een verminderd cognitief functioneren niet in de differentiaaldiagnose opgenomen, hoewel deze vaststelling onnodig medisch handelen kan voorkomen.
Huisarts Nu 2009;38(10):440-442