Komt er geen grondige hervorming van de gezondheidszorg, dan wordt die onbetaalbaar. Een zorgwekkende boodschap die Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van VOKA, dinsdag uitstuurde tijdens het jaarlijkse Voka Health Community Congres. De oplossing: homogene bevoegdheden op Vlaams niveau.
“Bekijkt men het brede plaatje van de kwaliteit van preventie, welzijn en zorg, dan bekleedt België een niet echt opbeurende 29ste plaats”, stelde Hans Maertens vast tijdens het jaarlijkse Voka Health Community Congres. “Uit diverse studies blijkt dat er jaarlijks minstens 3,5 miljard euro verspild of slecht besteed wordt, door bijvoorbeeld dubbele onderzoeken, overbodige ingrepen, falende preventie, verouderde taakverdeling of overbodige administratieve kosten. Honderden miljoenen euro’s verdwijnen onder de waterlijn aan verkeerd gebruik of fraude. Overconsumptie heerst bij kalmeermiddelen, antidepressiva, zware pijnstillers en antipsychotica. Slechts 2% van de middelen gaat naar preventie. Onze zorg moet dus dringend gesaneerd worden.”
De toekomst ziet er volgens Maertens niet meteen rooskleurig uit. Zo lopen de kosten voor vergrijzing en arbeidsongeschiktheid elk jaar op. “Tegen 2040 is er een meeruitgave van 2,75 miljard euro. Tegelijkertijd moet er 2,25 miljard euro meer geïnvesteerd worden in innovatie, digitalisering en kwaliteit. Volgens onze berekeningen kan er heel wat geld gevonden worden binnen de zorg zelf, zonder hakbijl of kaasschaaf, en dit door een betere besteding van middelen en efficiëntiewinsten. Er is dan wel nood aan een plan dat alle stakeholders in de sector overstijgt en focust op kwalitatieve, betaalbare en innovatieve zorg voor elke burger. Een plan met aandacht voor preventie, financiering voor de juiste zorg, een moderne rol- en taakverdeling, samenwerking en digitalisering. Kortom: een plan met visie, durf en leiderschap.”
Het is een goede zaak dat meer transparantie van kwaliteit, bestrijding van oneigenlijk gebruik en de vermindering van overcompensatie via publieke middelen op tafel liggen. Maar de ambitie om zich te meten met Scandinavische landen moet volgens Voka vertaald worden in overkoepelende, meetbare doelstellingen. Daarbij moet men kijken naar de juiste parameters, zoals outputfinanciering, waarbij men geld ontvangt voor het behaald resultaat in plaats van de middelen of het aantal bedden.
Welzijn en zorg omvat het meest versnipperde bevoegdheidspakket. De overgang van ziekenzorg naar werkelijke gezondheidszorg wordt niet enkel tegengehouden door silo’s in budgetten. Ook wettelijk gezien zorgt de bevoegdheidsverdeling met expliciet gescheiden werelden voor een totale verlamming. “Enkel een spoedige en volledige defederalisering kan ervoor zorgen dat we via dringende structurele hervormingen de beste leerling van de klas worden in welzijn en zorg, beiden motoren van vooruitgang die ons nauw aan het hart liggen. Vlaanderen moet zelf over die hefbomen kunnen beschikken en kunnen hervormen”, besloot Hans Maertens.
Filip Ceulemans
