Themadossier Opgroeien

• Deel 1: Medisch preventieve opvolging 
• Deel 2: Overdracht medische gegevens (Vitalink Kindrapport) 
• Deel 3: Ook psychopedagogische en sociale ondersteuning op maat van het gezin 
• Deel 4: Wil je weten wat precies op elk consult gebeurt?  
• Deel 5: Op zoek naar praktische brochures, vertalingen of filmpjes? 
• Deel 6: Op zoek naar cijfers of publicaties?  

Deel 1: Medisch preventieve opvolging 

Opvolgen van lichamelijke groei 

De groei is een belangrijke indicator voor de gezondheid van het kind. Een regelmatige opvolging van het gewicht, de lengte en de hoofdomtrek van het kind is dan ook van groot belang. 

Opvolgen van de ontwikkeling  

Aan de hand van het Van Wiechenonderzoek volgen we de ontwikkeling van het kind op. We sensibiliseren alle opvoedingsverantwoordelijken over het belang van spelen en gestimuleerd worden om een rijke speelomgeving te creëren voor het kind.  

Vaccinaties 

Vaccinaties bieden bescherming tegen ernstige vermijdbare infectieziekten.  We raden aan om het volledige basisschema, voorgesteld door de Hoge Gezondheidsraad van België, toe te passen. Wettelijk is enkel de poliovaccinatie verplicht. 

Volgende vaccins opgenomen in de Vlaamse vaccinatiekalender kan je gratis bestellen via Vaccinnet : Hexyon® (hexavalent vaccin), Prevenar 13® (pneumokokkenvaccin), MMRvaxPro® (MBR) en Neisvac-C® (meningokokken C).
Via de apotheek zijn ze niet terugbetaald door het RIZIV en hebben ze een hoge kostprijs. Voor deze vaccins is geen voorschrift nodig en deze hoeven dus niet aangekocht door de ouders in de apotheek.

Naast de vaccins uit het basisschema bestaan er nog andere vaccins bijvoorbeeld tegen meningokokken B (Bexsero®), hepatitis A, windpokken en reisvaccinaties. Deze vaccins zijn niet gratis en worden niet voorgeschreven noch toegediend op het consultatiebureau van Kind en Gezin. Indien een ouder hier vragen over heeft of één van deze vaccins wenst te laten toedienen, wordt verwezen naar de behandelend arts.  

Het agentschap opgroeien en de vakgroep Sociologie van de Universiteit van Gent, ontwikkelden samen een e-learning over vaccinatietwijfel. In vijf modules krijg je als zorgverlener inzicht over waarom sommige ouders aarzelen of vaccinatie wel de beste keuze is voor hun kind. Daarnaast geeft de e-learning ook specifieke handvaten om met ouders van jonge kinderen die twijfelen over vaccinatie in gesprek te gaan zodanig dat ze zich gehoord en begrepen voelen en op die manier hun vertrouwen kunnen versterken of herstellen.

Verontrusting/kindermishandeling

Bij elk contactmoment zijn we alert voor signalen  van verontrusting of kindermishandeling. 

Meer info?  

• Stappenplan (volgt)
• Kindermishandeling | Kind en Gezin
• Schudden is schaden | Kind en Gezin

Koortsbeleid 

We informeren wat ouders best doen als hun kind koorts maakt. Koorts is een lichaamstemperatuur van 38°C of meer. Op basis van de leeftijd van het kind en de algemene toestand (alarmsignalen? ernstige signalen?) kan de ouder beoordelen met welke (hoog)dringendheid best een arts geraadpleegd wordt.  

Meer info?

• Koorts | Kind en Gezin 

Perinatale mentale gezondheid  

We willen signalen die wijzen op een postpartumdepressie tijdig oppikken. Dit is immers een belangrijke eerste stap naar gepaste hulp. Hiertoe stellen we op de leeftijden van 6 weken, 3 maanden en 6 maanden gestandaardiseerde vragen, zogenaamde ‘Whooley vragen’. Wist je dat 10 tot 20% van de moeders een postpartumdepressie doormaakt?  

Opsporen van specifieke aandoeningen

Op elk consult bij de arts voert deze een preventief klinisch onderzoek uit waarbij de arts alert is voor signalen die kunnen wijzen op een afwijkende schedelgroei, vroegtijdige sluiting van de fontanel, aangeboren hartaandoening, evolutieve heupdysplasie, primaire of secundaire cryptorchidie. De arts observeert het kind ‘van kop tot teen’ voor detectie van signalen die kunnen wijzen op verwaarlozing of mishandeling, voor opsporen van huidafwijkingen of dysmorfe kenmerken.  

Sommige onderzoeken doen we niet standaard, maar enkel op indicatie die de arts stelt vanuit zijn/haar preventieve opdracht zoals een otoscopie bij vertraagde taalontwikkeling, inspectie mond bij voedingsproblemen, inspectie gebit als ouders vertellen dat tandjes poetsen niet goed lukt.  

Sinds oktober 2021 loopt het protocol verlengde geelzucht waarbij we een aantal ernstige aandoeningen willen opsporen die zich met verlengde geelzucht of bleke stoelgang als voornaamste (en soms enige) teken presenteren.   

Meer info?

• 20210813_protocol-verlengde-geelzucht 

We hebben aandacht voor gezonde levensstijl en geven advies op maat van het gezin.  

Meer info?

• Voeding | Kind en Gezin;  
• Spelen en bewegen | Kind en Gezin 
• Tanden poetsen | Kind en Gezin 

We hebben aandacht voor profylaxe vitamine K en vitamine D.   

Meer info?

• Extra vitamines | Kind en Gezin 

Oogscreening  

Op de leeftijd van 12 en 30 maanden doet de verpleegkundige een oogtest. Zo sporen we amblyogene factoren tijdig op en voorkomen we het ontstaan van een lui oog.  

Meer info?

• Oogtest | Kind en Gezin 

Gehoorscreening  

In de loop van de eerste 4 levensweken voert de verpleegkundige een gehoortest uit. Dit is een uiterst betrouwbare test om aangeboren gehoorafwijkingen al kort na de geboorte op te sporen.   

Meer info?

• Gehoortest | Kind en Gezin  

Deel 2: Overdracht medische gegevens (Vitalink Kindrapport) 

Onze medewerkers registreren gegevens in een elektronisch dossier, namelijk het kinddossier. Kind en Gezin laadt een samenvatting (medische gegevens, groeicurve, Van Wiechenonderzoek) van elk kinddossier op in het Vitalinkplatform. Ook als behandelend arts kan je dit kindrapport inkijken op voorwaarde dat de ouders hiervoor toestemming geven én dat je een therapeutische relatie kan aantonen.  

Meer info?

• Kindrapport | Kind en Gezin 

Deel 3: Meer dan enkel een medisch preventieve opvolging! Ook psychopedagogische en sociale ondersteuning op maat van het gezin.  

We staan klaar met onze deskundigheid over opvoeding, veiligheid en gezonde levensstijl en bieden ondersteuning op maat van het gezin. We doen hiervoor beroep op lokale multiexpertise teams waar verpleegkundigen, gezinsondersteuners, psychopedagogen, sociaal werkers elk dag het beste van zichzelf geven.  

Meer info?

• Lokale teams Kind en Gezin | Kind en Gezin 

Deel 4: Wil je weten wat precies op elk consult gebeurt?  

• Alles over onze consulten  | Kind en Gezin 

Deel 5: Op zoek naar praktische brochures/vertalingen of filmpjes? 

• Brochures en video's | Kind en Gezin 

Deel 6: Op zoek naar cijfers of publicaties?  

De cijfers en rapporten gaan onder meer over BMI, borst-en flesvoeding, gehoor, kansarmoede, kindermishandeling, ooog, taal, …  

• Cijfers en Publicaties | Opgroeien 
• Lokale cijfers over gezondheid | Opgroeien 
• Gehoor | Opgroeien > Vlaams, Brussels en provinciaal niveau 
• Oog | Opgroeien > Vlaams, Brussels en provinciaal niveau | Opgroeien 
• Kind in Vlaanderen | Opgroeien 

(versie juni 2022)

We zorgen voor de medisch preventieve opvolging van het kind én bieden ook psychopedagogische en sociale ondersteuning.  

Het medisch preventief programma ligt voor elk kind vast; de rest van de dienstverlening organiseren we meer op maat. Op die manier proberen we maximaal aan te sluiten bij de psychopedagogische en sociale noden en behoeften van het gezin. 

Deel 1: Universeel basistraject voor élk kind en élk gezin 

Het traject begint met een startgesprek tijdens de zwangerschap. De verpleegkundige of een andere functie binnen het lokale team maakt kennis met het gezin, stelt de dienstverlening voor, kijkt samen met het gezin waar er nood aan is, ….  

Er zijn 2 huisbezoeken voorzien waarvan de eerste rond leeftijd 2 weken en het tweede rond leeftijd 6 weken. Rond de leeftijd van 3 weken vindt de gehoortest plaats.  

Op het consultatiebureau zijn 10 consulten voorzien. Het consultatiebureauteam bestaat uit een arts, verpleegkundige en vrijwilligers (onthaal, wegen en meten). Afhankelijk van de leeftijd verzorgt ofwel een arts ofwel een verpleegkundige het consult.  

Meer info?

• Onze contactmomenten | Kind en Gezin 

Deel 2: Proportioneel aanbod op maat  

• Bij ouders met een specifieke ondersteuningsbehoefte zoals sterk sociaal isolement, psychische aandoening, medische indicatie (bv. prematuur geboren kind), ernstige verslavingsproblematiek, .. 

• Bij maatschappelijk kwetsbare gezinnen 

• Bij gezinnen waar verontrusting bestaat 

Onze proportionele dienstverlening krijgt vorm als extra consult(en), huisbezoek(en), telefonische contact(en), beeldbellen, … en ook een pro-actief contact op 12 maanden.  

Deel 1: Een ziek kind hoort niet thuis in de kinderopvang.  

• Affiche “Wanneer kan een kind naar de opvang komen of blijft het beter thuis?”  
• Folder koorts en ziekte in de opvang  

Meer info?

• Zieke kinderen in de opvang | Kind en Gezin 

Meer info over bepaalde aandoeningen? 

• Ziek? | Kind en Gezin            

Deel 2: Wat als een kind koorts krijgt in de opvang?  

Stroomdiagram Koorts in de opvang. Wat doen?  

Meer info?

• Koorts in de opvang | Kind en Gezin 

Deel 3: Geneesmiddelen in de opvang. 

Geef medicatie zoveel mogelijk thuis.  

Meer info?

• Medicatie in de opvang | Kind en Gezin

Deel 4: Aanpak van besmettingen en hoog-risicocontacten tijdens de corona-epidemie

Brochure: 
Aanpak van besmettingen en hoog risicocontacten tijdens de corona
Kinderopvang baby’s en peuters - epidemie en buitenschoolse opvang

Heb je een vraag over een kind (0-3 jaar), een gezin (zwangere of kind 0-3 jaar) of over de lokale samenwerking?

Contactgegevens per lokaal team Lokale teams Kind en Gezin | Kind en Gezin

Voorbeelden

• Je hebt een vraag over lokale samenwerking.
• Je hebt een vraag over een kinddossier.
• Je wil een bezorgdheid delen over een gezin.
• Je wil bekijken welke ondersteuning wenselijk is bij een kwetsbaar gezin/zwangere vrouw.
• Je wil toeleiden naar een spreekuur opvoedingsondersteuning.

=> Steeds met medeweten van het gezin.

Bezorg naam en geboortedatum van het kind én je eigen contactgegevens.

Wat gebeurt er verder?

• Elke werkdag kijkt een collega van het lokale team de mailbox na.
• Een collega van het lokale team contacteert je zo snel mogelijk.

Heb je een beleidsmatige vraag?

Contactgegevens team medisch beleid medischevragen@opgroeien.be

Voorbeelden

• Beleid rond medicatie in de opvang
• Beleid rond attesten in de opvang
• Beleid rond vaccinatie
• …

Je kan ook steeds terecht bij de Kind en Gezin-Lijn

Bel 078/150 100, mail of chat via Contact | Kind en Gezin

Evaluatieprocedure zorgtoeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsnood

Situering

Kinderen die omwille van een beperking, aandoening of (vermoeden van) handicap extra ondersteuning nodig hebben, kunnen sinds 2019 een zorgtoeslag aanvragen bij hun uitbetaler Groeipakket. Het gaat hier om de hervorming van de ‘verhoogde kinderbijslag’ waarbij in Vlaanderen de graad van de ondersteuningsnood niet langer door de FOD maar door artsen van Opgroeien wordt geëvalueerd. Ouders kunnen zo een extra financiële ruggensteun ontvangen, bovenop het maandelijkse basisbedrag Groeipakket (de vernieuwde kinderbijslag in Vlaanderen). Sinds februari 2022 verloopt deze procedure digitaal.  

Medisch inlichtingenformulier

Om de ondersteuningsnood van een kind of jongere correct te kunnen inschatten heeft Opgroeien medische info nodig over o.a. diagnose, behandeling, impact. Deze informatie wordt in eerste instantie opgevraagd aan de huisarts/GMD-houdend arts die een globaal zicht heeft op het functioneren van het kind of de jongere. Een medisch specialist kan deze informatie aanvullen met een ‘vragenlijst voor bijkomende medische gegevens’. Bij gebrek aan GMD-houdend arts zal de behandelend specialist de noodzakelijke informatie aanleveren.  

Digitaal formulier in eHealth

Het medisch inlichtingenformulier is essentieel om een evaluatie met oog op zorgtoeslag te kunnen opstarten. Het is beschikbaar via eHealth onder de titel ‘Evaluatie ondersteuningsnood – Medisch inlichtingenformulier’. Bepaalde gegevens zullen automatisch worden ingevuld vanuit het EMD, andere moeten opgeladen worden. Andere artsen/specialisten kunnen de informatie in eHealth aanvullen vanuit hun eigen expertise.   

Alle medische informatie wordt vanuit eHealth rechtstreeks geïntegreerd in het digitaal aanvraagdossier van Opgroeien. Dit is een eerste stap richting automatisering van de aanvragen zorgtoeslag.

Medisch-sociale schaal

De evaluerend arts kijkt vanuit een holistische visie op het functioneren van het kind/de jongere en de impact hiervan op het gezin. Hij/zij gebruikt hiervoor de medisch-sociale schaal als instrument. De  evaluerend arts maakt zijn inschatting op basis van de informatie en documenten die aan Opgroeien zijn bezorgd. Het is dus belangrijk dat het medisch inlichtingenformulier zo volledig mogelijk wordt ingevuld.

Herziening van de ondersteuningsbehoefte

Bij het evalueren van de ondersteuningsnoden ligt de focus niet op de aandoening of handicap an sich, maar wel op de impact ervan op de fysieke en psychische integriteit van het kind, op de ondersteuningsnood bij activiteiten in het dagelijkse leven en bij participatie aan de maatschappij en op de belasting daarbij voor het gezin. Die impact verandert met de ontwikkeling van het kind en in vergelijking met leeftijdsgenoten. Je zal dus op systematische basis nieuwe input moeten leveren wanneer de evaluatie van de ondersteuningsnood herzien wordt na afloop van de beslissingstermijn (meestal op de sleutelleeftijden van 6, 12 en 18 jaar) of op vraag van ouders zelf.

Voor veel kinderen is de ondersteuningsnood vrij voorspelbaar op langere termijn. In dat geval gebeurt de evaluatie via de clusterprocedure en meestal tot 21 jaar.

Om hoeveel kinderen gaat het?

Jaarlijks krijgen ongeveer 39.255 kinderen een zorgtoeslag uitbetaald (cijfers december 2021). Het gaat hier om een kleine 4% van alle gezinnen met recht op Groeipakket. Als we het aantal aanvragen delen door het aantal huisartsen, betekent dit jaarlijks gemiddeld 3 à 4 aanvragen per huisarts.

Financiële impact

Gezinnen met een kind met beperking, aandoening of handicap lopen meer kans om in armoede terecht te komen. Uit onderzoek blijkt dat vooral kwetsbare gezinnen hun rechten niet opnemen. Net voor deze gezinnen kan de huisarts een sleutelrol spelen door hen toe te leiden naar hun uitbetaler Groeipakket om een zorgtoeslag aan te vragen. Het bedrag van de zorgtoeslag varieert tussen de 85 en 571 euro per maand, wat voor vele gezinnen het verschil kan maken.

Info en FAQ

• Hoe vul ik als arts het medisch inlichtingenformulier in?
• Waar kan ik als arts terecht met technische vragen over de eForms voor de zorgtoeslag?
• Evaluatie ondersteuningsnood | Kind en Gezin

Heb je een vraag over een dossier?  

Contacteer team Zoë via  

• zoe.info@opgroeien.be 
• 02 533 13 41  

Heb je een beleidsmatige vraag? 

Contacteer groeipakket@opgroeien.be 

Voorbeelden 

• Beleid rond procedure zorgtoeslag  
• … 

Werken als arts op het consultatiebureau?

Consultatiebureau-arts | Kind en Gezin 

Flyer  20210909_FlyerCB-arts.pdf 

Werken als evaluerend arts (zorgtoeslag)?  

Evaluerend arts | Kind en Gezin 

Flyer  PDF EV arts.pdf